Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt zmiany Ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców. Ustawa ta określa warunki i zasady wydawania, odmowy oraz uchylania zezwoleń na pracę. Ustawa określa również tryb postępowania w powyższych sprawach oraz wyznacza organy do zajmowania się tymi sprawami.
Głównym celem nowelizacji jest usprawnienie procedur dotyczących zatrudniania cudzoziemców, usprawnienie procedur związanych z ich zatrudnianiem oraz pełna elektronizacja tych procedur.
1. Elektronizacja postępowań
Pierwszą ważną zmianą będzie pełna elektronizacja postępowania o wydanie zezwolenia na pracę, jak również postępowania w sprawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Wspomniana elektronizacja będzie połączona z rozbudową systemu teleinformatycznego praca.gov.pl, co powinno znacząco odciążyć kadry urzędów pracy.
W związku z powyższym, organy dokonujące kontroli legalności pracy i pobytu cudzoziemców, będą mogły uzyskiwać wszelkie dane potrzebne do przeprowadzenia kontroli dużo szybciej, co usprawni postępowania kontrolne. Organy te będą mogły również efektywniej egzekwować zakazy wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemca podmiotom ukaranym za nielegalne powierzanie wykonywania pracy cudzoziemcom.
Sami cudzoziemcy będą mieli możliwość dokonania wglądu do swojego konta. Dzięki temu będą oni mogli kontrolować swoje zezwolenie na pracę jak i sprawdzać, czy są zgłoszeni do ubezpieczenia społecznego. Dzięki systemowi teleinformatycznemu, cudzoziemiec będzie mógł także osobiście przekazać informację dotyczące jego zatrudnienia.
Ustawodawca zapowiada również, że powstaną aplikacje dedykowane prowadzeniu postępowania w sprawie uzyskania zezwolenia na pracę lub w sprawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy przez cudzoziemca. Aplikacja ta będzie zawierała bazę danych oraz będzie umożliwiać generowanie potrzebnych dokumentów.
2. Likwidacja testu rynku pracy
Test rynku pracy polegał na skierowaniu zapytania do właściwego miejscowo urzędu pracy w celu weryfikacji czy braki kadrowe, które wystąpiły u pracodawcy mogą być zaspokojone przez lokalnych pracowników poszukujących pracy.
Ustawodawca argumentuje likwidację testu rynku tym, że testowi temu podlegało jedynie 10% cudzoziemców starających się o zezwolenie na pracę. Wynika to z faktu, że obywatele 6 państw (Armenia, Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Ukraina i Rosja), jak również osoby wykonujące zawody deficytowe i wymagające wysokich kwalifikacji były zwolnione z tego obowiązku.
Test rynku pracy, przeprowadzany w trakcie postępowania w sprawie wydania zezwolenia na pracę zajmował sporo czasu, przez co jego zlikwidowanie powinno przyczynić się do przyspieszenia postępowań.
3. Wzmocnienie pozycji cudzoziemca na rynku pracy
Kolejne zmiany mają wzmocnić pozycję cudzoziemca na rynku pracy. Do zmian tych należą:
- Automatyczne porównywanie kwoty wynagrodzenia określonej we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub oświadczeniu z kwotami wynagrodzeń określonymi w ofertach pracy zamieszczonych w CBOP, dotyczących porównywalnej pracy na danym terenie;
- Odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca może być umotywowane zaległościami pracodawcy w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne za okres przekraczający 2 miesiące;
- Odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca może być umotywowana okolicznościami, z których będzie wynikać, że cudzoziemiec pomimo uzyskania zezwolenia na pracę, faktycznie nie będzie wykonywał pracy na terytorium Polski;
- Ułatwione zostanie zatrudnianie cudzoziemców na podstawie umów o pracę;
- Zezwolenie na pracę będzie mogło być wdane, jeżeli wymiar czasu pracy nie będzie mniejszy niż ¼ pełnego etatu w miesiącu.
4. Zmiany w procedurze przedłużania zezwolenia na pracę
Kolejnym usprawnieniem będzie możliwość przedłużenia obowiązującego zezwolenia na pracę poprzez dedykowaną aplikację. System teleinformatyczny dokona kontroli czy w związku z pracą cudzoziemca odprowadzane były składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy.
Jeżeli system nie napotka żadnych nieścisłości, to na koncie pracodawcy i pracownika na miesiąc przed upływem ważności zezwolenia na pracę pojawi się informacja o możliwości złożenia wniosku o nowe zezwolenie na pracę.
5. Zmiany w wymierzaniu kar
Projekt nowelizacji Ustawy zakłada również doprecyzowanie sposobu wymiaru kary w przypadku złamania prawa przez podmioty nielegalnie powierzające pracę cudzoziemcom.
Dodatkowo system teleinformatyczny będzie mógł, również w sposób zautomatyzowany sprawdzić dane zgromadzone przez organy kontrolne oraz te zawarte w Krajowym Rejestrze Karnym.
Projekt Ustawy zakłada, że nowe przepisy wejdą w życie jeszcze w 2022 roku, po upływie 7 dni od ogłoszenia. Wyjątkiem będą przepisy dotyczące rozbudowy systemu teleinformatycznego, które wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. Wartym zaznaczenia jest fakt, że opisana powyżej nowelizacja jest jednym z tzw. „kamieni milowych” określonym w Krajowym Planie Odbudowy i według założeń maja one być uchwalone do końca 2022 roku.
Na pytania związane z omówionym projektem nowelizacji i dalszym tokiem prac nad projektem nowelizacji odpowie Jan Mielczarek (e-mail: [email protected]).